Boerderij Melkema te Huizinge
Jannes de Vries, april 1974
Expressionistisch kleurrijke compositie van de boerderij 'Melkema' in Huizinge ten noordoosten van de stad Groningen. Aan de linkerkant is grasland, dat wordt afgebakend door een sloot. Erlangs loopt een gebogen weggetje richting de boerderij, die een hoog dak heeft. In het midden grazen schapen. Aan weerszijden van het weggetje staan bomen. Er is een duidelijk perspectief, dat vooral door de sloot en het weggetje is ontstaan. De felgebruikte kleuren vormen een contrast.
Het is licht bewolkt.
| kunstenaar | Jannes de Vries (1901 - 1986) |
| genre | Ommelanden, Boerderij |
| techniek | olieverf op doek |
| afmetingen | 59 x 69 cm |
| datering | april 1974 |
| signatuur | linksonder |
| ploeglid | ja |
| inventarisnummer | 00707 |
| opschrift | Achterkant: "Melkema" Huizinge Apr. '74 Jannes de Vries |
| plaats | Huizinge |
| exposities |
|
| schenker | Dhr. D. Stubbe, Groningen |
| aanwinstjaar | 2009 |
| collectie | Collectie Stubbe (schenker) |
| publicatie | Jannes de Vries, Francis van Dijk |
Uitgebreide beschrijving
In de collectie Stubbe die onze stichting Kunst Behoud Groningen verworven heeft, zijn landschappen en dorpsgezichten ruim vertegenwoordigd. Deze genres waren favoriet bij de collectioneur, Derk Stubbe. Een opvallend werk in deze verzameling is dit kleurrijke schilderij van Jannes de Vries. De schilder was lid van de Groningse kunstkring De Ploeg, het vermaarde gezelschap van artistieke vernieuwers in de provincie met coryfeeën als Jan Altink, Johan Dijkstra en Jan Wiegers.
Het zijn de Ploegleden geweest die als eersten de schilderachtige facetten van het Groninger Hogeland ontdekten en dit landschap tot onderwerp van hun werk maakten. In dat opzicht waren voor Jannes de Vries zijn jaren bij De Ploeg bepalend. Het Groninger landschap zou een leven lang zijn voornaamste thema blijven. Ook al maakte hij reeds in 1924 deel uit van De Ploeg, zijn schilderstijl bleef aanvankelijk rustig en degelijk. Het avant-gardisme van zijn collega’s kon hem maar weinig bekoren.
Pas in de jaren vijftig werd De Vries alsnog gegrepen door het expressionisme uit de hoogtijdagen van De Ploeg. Toen ontstonden reeksen tekeningen en schilderijen in een ongekend heftig kleurgebruik. Dit schilderij ‘Boerderij Melkema bij Huizinge’ uit 1974 is daarvan een sprekend voorbeeld. Jarenlang huurde Jannes de Vries in de zomermaanden een arbeiderswoning in Huizinge. In veel van zijn werk komt dit dorpje of het omringende land voor. Op zijn fietstochten maakte hij talrijke schetsen die hij later uitwerkte in zijn atelier. In de typische ‘Ploeg’ traditie heeft hij het grasland, de sloot en het gebogen weggetje naar de boerderij neergezet: felle schakeringen groen en blauw, afgewisseld met rode accenten in één dynamische beweging. De wonderlijke kleur roze van de bloeiende boom vindt zijn tegenwicht in het geel van de schapen in het weiland. Het paarsblauwe dak van de schuur completeert deze bonte compositie. Het kleurgebruik bij Jannes de Vries heeft in deze jaren een sterk emotionele lading. Zelf zei hij daarover: “Ik geloof best dat ik een emotioneel mens ben en zo beleef ik het landschap ook. Bij mij gaat het om de beleving en de ervaring van het landschap, landschappen zijn voor mij gebeurtenissen.” De weergave van het Groninger landschap betekent bij hem dan ook meer dan alleen maar een werkelijkheidsuitbeelding.
Jannes de Vries werd in 1901 in Meppel geboren. Hij volgde een opleiding aan de Rijksnormaalschool voor Tekenleraren in Amsterdam en de École Supérieure des Beaux-Arts in Parijs. In 1924 werd hij tekenleraar aan het Stedelijk Gymnasium in Groningen, waar hij tot aan zijn pensionering in 1966 les zou blijven geven. In de klas sprak hij nooit over zijn vrije kunstenaarschap. Zijn leerlingen wisten bijvoorbeeld niet dat hij lid van De Ploeg was. Behalve door zijn leraarschap verdiende hij ook de kost met het ontwerpen van advertenties, reclames, industriële ontwerpen, boekomslagen en – illustraties. Afgezien van tekenen en schilderen was reizen voor Jannes de Vries een levensbehoefte. Vrijwel altijd trok hij naar het zuiden, naar Frankrijk, Zwitserland, Italië en zijn geliefde Noord-Afrika. In 1971 ontving Jannes de Vries de culturele prijs van de provincie Groningen voor zijn gehele oeuvre. Hij beschouwde deze prijs niet als een beloning voor zijn loopbaan als kunstenaar, maar als een aanmoediging om door te gaan. Het hield hem aan het schilderen.
Frédérique van der Palm.
Bronnen
- Groeten uit Groningen, Een keuze uit de verzameling Stubbe, catalogus bij de gelijknamige tentoonstelling, Instituut voor Kunst- en Architectuurgeschiedenis Rijksuniversiteit Groningen, 2004, Stefan Kuiper, pag. 18 en 19. Jannes de Vries, F. van Dijk e.a., SBBKG, 2004.
- Lokaal Palet, Groningen, stad en land gezien door zijn schilders, F. van Dijk e.a., SBBKG, 2000, pag. 54,55 en 92,93(hd)
- De Ploeg in Bergen, de keuze van Henk van Os, uit drie particuliere collecties, Museum Kranenburgh Bergen, Cahier nummer 7, mei 1999.
